به گزارش شبنم همدان به نقل از فارس : نوروز باستانی ایرانیان از دیرباز با آداب و سنن خاص خود همراه بوده که این آداب و رسوم با توجه به منطقه زندگی، شرایط جغرافیایی، شرایط فرهنگی و ... به اشکال مختلف انجام می شده و هم اکنون برخی از سنت‌ها پایدار هستند.

از روزگاران دیرباز آیین نوروز با خانه‌تکانی و زدودن منازل از سیاهی یک سال گذشته آغاز می‌شده و مردم پس از خرید مایحتاج خود برای پذیرایی در نوروز و نو شدن مجدد با جشن گرفتن شب چهار شنبه آخر سال به استقبال بهار و روز نو می‌رفتند، هرچند این آیین سال‌هاست دچار دستخوش شده و شکل ناهنجاری به خود گرفته است.

آیین باستانی نوروز با چیدن سفر هفت سین و شنیدن صدای ترکیدن توپ آغاز می‌شد، کوچکترها به دیدن بزرگترها رفته و بعد از گذشت 13 روز نوروز با آیینی سنتی به نام «روز سیزده» خاتمه می‌یابد.

از قدیم مطرح بوده که مردم در روز سیزدهم فروردین به طبیعت بروند تا نحسی سیزدهمین روز از نخستین ماه سال را به‌در کنند، حال آن که نحس دانستن عدد 13 فقط یک خرافه است و واقعیت چیز دیگری است، نحسی سیزده از آنجاست که خشایارشاه به تحریک همسر یهودی خود استر و مردخای دایی همسر او اقدام به کشتار خیل کثیری از ایرانیان می‌کند و مردم برای فرار از کشته شده در سیزدهمین روز از فروردین به دشت و صحرا فرار می‌کنند.

رسم روز سیزده، سال‌های بعد از کشتار ایرانیان به یاد قربانیان آن واقعه برپا می‌شده و تاکنون نیز ادامه پیدا کرده است و در طول زمان آداب و رسومی نیز به آن افزوده شده است.

سنت دیرینه روز سیزدهم فروردین در همدان نیز دارای رسم و رسومات خاصی از جمله سبزه گره زدن، کوفته پختن، رفتن به دل طبیعت، مهره انداختن در کوزه و بازی‌هایی مانند هفت سنگ و یک قل و دو قل است، همدانی‌ها تنقلات باقیمانده از عید نوروز مانند آجیل، شکلات، شیرینی و میوه و ... را در این روز مصرف می‌کنند و سبزه‌های خود را نیز به نشانه برکتی برای سال به درون آب می‌اندازند.

شیرین یادگاری 48 ساله در همدان در گفت‌وگو با فارس در رابطه آیین سیزده در همدان با بیان اینکه مردم همدان مانند دیگر نقاط کشور در روز 13 فروردین از خانه‌های خود بیرون می‌روند و دشت و دمن را برای این روز انتخاب می‌کنند، اظهار کرد: در قدیم تمام خانواده و فامیل از جمله دایی‌ها، عموها، خاله‌ها و عمه‌ها با خانواده خود دور هم جمع می‌شدند و به دل طبیعت می‌زدند.

وی با بیان اینکه مردم همدان روز 12 فروردین مقدمات مراسم روز سیزده را فراهم می‌کردند، ادامه داد: یکی از این مقدمات پختن کوفته برای ناهار یا عصرانه این روز است چراکه پخت کوفته بسیار وقت‌گیر بوده و با توجه به امکانات قدیمیان سخت بود، اما اکنون مردم همدان کمتر برای روز سیزده کوفته می‌پزند و بیشتر مرغ و گوشت کباب می کنند.

یادگاری به سبزه گره زدن اشاره کرد و آن را یکی از رسومات روز سیزده در همدان دانست و بیان کرد: دختران و پسران جوان برای باز شدن بخت خود سبزه گره می‌زدند.

فرخنده کریمی 68 ساله در ادامه با بیان اینکه روز سیزدهم فروردین همانند رسوم دیگر نوروز یک رسم است که از قدیم‌ انجام می‌شود، گفت: در ین روز در روز جوانان و زنان و مردان سبزه هایی که برای سفره هفت سین سبزه کرده بودند را گره می زنند تا آرزو ها و خواسته‌های آنها از سوی خداوند برآورده شود.

وی افزود: از قدیم رسم بوده که مردم همدان در روز سیزده بدر سبزه هایی سفره هفت سین را به آب روان می دادند حال این سبزه ها ممکن بود گره زده شوند و یا نشوند.

کریمی با بیان اینکه در روز سیزده بچه‌ها هفت سنگ، یک قل دو قل و ... بازی می‌کردند، بیان کرد: زنان یک یا دو روز قبل از سیزده مقدمات را برای پخت غذاهایی از جمله کوفته، آش رشته، قورمه‌سبزی و ... را فراهم می‌کردند.

وی با بیان اینکه مردان در این روز برای بچه ها بر روی درختان تنومند تاب می‌بستند، ادامه داد: پدربزرگ ها و مادربزرگ ها توصیه می‌کردند که ناخن های خود را پیش از برگشتن به خانه بگیرید و به دل طبیعت رها کنید تا درد و بلای یک سال آینده از شما دور باشد.

محمدعلی ستوده در ادامه با بیان اینکه در گذشته چند روز مانده به روز سیزده فامیل برای تعیین محل گذراندن این روز تصمیم گیری می‌کردند، اظهار کرد: در قدیم ها اغلب مردمی که باغ داشتند، روز سیزده را در باغ‌های خود سپری می کردند و علاوه بر رسیدگی به باغ خود آن را از علف های هرز پاک می‌کردند اما اکنون مردم به طبیعت آزاد می‌روند.

وی ادامه داد: امروز مردم در روز سیزده نه تنها طبیعت را پاکیزه نمی‌کنند بلکه با ریختن زباله‌های تجزیه‌پذیر و تجزیه‌ناپذیر موجب آلودگی زمین و رودخانه‌ها می‌شوند.

ستوده با بیان اینکه مردم همدان در روز سیزده با درست کردن آتش از چوب‌های خشک مانده از سال قبل چایی آتشی دم می‌کنند، ادامه داد: زنان و جوانان که دور هم جمع شده‌اند برنامه هایی مانند سبزه گره زدن را انجام می‌دهند.

وی به رسم مهره انداختن در روز سیزه در همدان اشاره کرد و با بیان اینکه در گذشته رسم مهر انداختن انجام می شد اما اکنون فراموش شده است، بیان کرد: رسم مهر انداختن به این شکل بوده که هر کس یک مهره در کوزه‌ای می‌انداخت و بعد از خواندن شعر هر فرد یک مهره از کوزه برمی‌داشت، مهره اصلی به دست هر کس می‌افتاد گفته می شده  حاجت آن فرد برآورده خواهد شد.

ستوده با بیان اینکه خوردن کوفته در روز سیزده یکی از قشنگ‌ترین سنت‌ها محسوب می‌شد، افزود: کوفته روز سیزده به دلیل سخت بودن درست کردن آن و هزینه‌بر بودن سالی یکبار پخته می شد و آن یکبار هم روز سیزده بود.

وی ضمن اینکه از مردم همدان خواست تا در روز سیزدهم فروردین از طبیعت حفاظت کنند و در صورت روشن کردن آتش آن را خاموش کنند، تاکید کرد: طبیعت موجب شادابی روح و جسم انسان است و هر درختی و رودی که از بین برود بخشی از وجود انسان نابود می شود.

رسم و رسومات زیبای قدیمیان شیرینی‌های خاص خود را دارد، اما به مرور زمان بخش عمده آن به فراموشی سپرده شده است در حالی که باید سنت های زیبا را به دور از خرافه برای نشاط روح و جان آدمی حفظ کرد.

انتهای پیام/ص